Jesteś niezalogowany
NOWE KONTO

Polski Deutsch

      Zapomniałem hasło/login


ä ß ö ü ą ę ś ć ł ń ó ż ź
Nie znaleziono żadnego obiektu
opcje zaawansowane
Wyczyść




Ślęża (718 m n.p.m.), Sobótka
Zdzisław K.: Widok z przeciwnej strony.
Park pałacowy, Śliwice
Rob G.: Przeniosłem zdjęcia do istniejącego obiektu i dodałem znacznik na mapie.
Krzyż pamięci króla Alberta I, Szczodre
Tado: O tych co posprzątali i odnowili:
Dom nr 23, ul. Lipowa, Wierzbice
Danuta B.: Elegancka willa, ewenement jak na małe Wierzbice. Zmasakrowany front przez zabudowę werandy przy wejściu. Powstała paskudna buda. Psie są ładniejsze.
Spichlerz (dawny), Kryształowice
Danuta B.: Dzięki, dopisane.
Wytwórnia wyrobów medycznych S-LAB, ul. Kiełczowska, Mirków
Danuta B.: Trzeba określić rodzaj działalności w kontekście funkcji budynku. Fabryka, warsztat czy np. wytwórnia materiałów medycznych, ale nie spółka, czy firma.

Ostatnio dodane
znaczniki do mapy

MacGyver_74
dariuszfaranciszek
foto-baron
Rob G.
Tony
Rob G.
Rob G.
McAron
MacGyver_74
MacGyver_74
MacGyver_74
prysman
MacGyver_74
MacGyver_74
MacGyver_74
MacGyver_74
MacGyver_74
MacGyver_74
MacGyver_74
Jan R
Danuta B.

Ostatnio wyszukiwane hasła


 
 
 
 
Pomniki historii na Dolnym Śląsku
Autor: Petroniusz°, Data dodania: 2012-12-12 22:17:24, Aktualizacja: 2013-01-16 22:16:10, Odsłon: 20712

Wykaz zabytków o szczególnej randze dla kultury

Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003r.[1] określa cztery formy ochrony zabytków:

  1. Wpis do rejestru zabytków;
  2. Uznanie za pomnik historii;
  3. Utworzenie parku kulturowego;
  4. Ustalenia ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego.

W tym artykule przedstawiam polskie pomniki historii w tym szczegółowo te z terenu Dolnego Śląska. Na początek słowo wyjaśnienia czym jest pomnik historii. Zgodnie z ustawą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego (po uzyskaniu opinii Rady Ochrony Zabytków), w drodze rozporządzenia, może uznać za pomnik historii zabytek nieruchomy wpisany do rejestru lub park kulturowy o szczególnej wartości dla kultury, określając jego granice. W dniu 6 października 2005r. Rada Ochrony Zabytków przy Ministrze Kultury przyjęła i zarekomendowała do stosowania opracowane przez Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków kryteria i procedury uznawania obiektu za pomnik historii. Zostały one przekazane wojewódzkim konserwatorom zabytków z prośbą o udostępnianie wszystkim zainteresowanym. W komentarzu do Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (pod red. Maksymiliana Cherki) czytamy:

„(…) dla uznania za pomnik historii konieczne jest by dany zabytek nieruchomy (wpisany do rejestru zabytków lub stanowiący park kulturowy) łącznie:

  • miał znaczenie ponadregionalne;
  • posiadał dużą wartość historyczną, naukową i artystyczną;
  • miał znaczenie dla polskiego dziedzictwa kulturalnego;
  • został zasadnie uznany za mogący stanowić źródło inspiracji dla przyszłych pokoleń;
  • zachował pierwotną kompozycję przestrzenną albo uległ jedynie nieznacznym przekształceniom;
  • był jednorodny stylowo albo składały się na niego czytelne i zharmonizowane ze sobą nawarstwienia;
  • był należycie wyeksponowany w przestrzeni miejskiej lub krajobrazie i zachował pierwotne relacje z otoczeniem;
  • stanowił dzieło wybitnego twórcy lub twórców;
  • był dobrze zachowany lub w stanie pozwalającym na jego rewaloryzację.”[2]

W dużym skrócie pomnik historii można opisać zatem jako zabytek szczególnej rangi ze względu na jego wartość dla kultury.[3]

Do listopada 2012r. w Polsce ustanowiono 54 pomniki historii, z czego 13 na terenie Dolnego Śląska (przedstawione wytłuszczonym drukiem). Wejście w życie aktualnie obowiązującej ustawy o ochronie zabytków spowodowało uchylenie pośrednie wszystkich aktów ustanawiających pomniki historii na podstawie poprzedniej ustawy o ochronie dóbr kultury i muzeach (w zestawieniu oznaczone kursywą i słowem (uchylone)):

  • Bochnia - kopalnia soli: Dz.U.2000.83.938
  • Bohoniki i Kruszyniany - meczety i mizary: Dz.U.2012.1275
  • Chełmno - Stare Miasto: Dz.U.2005.64.568
  • Częstochowa - Jasna Góra - zespół klasztoru o.o. Paulinów: M.P.1994.50.413 (uchylony)
  • Duszniki Zdrój - młyn papierniczy: Dz.U.2011.217.1282
  • Frombork - zespół katedralny: M.P.1994.50.414 (uchylony)
  • Gdańsk - miasto w zasięgu obwarowań XVIIw.: M.P.1994.50.415 (uchylony)
  • Gniezno - Katedra p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św.Wojciecha: M.P.1994.50.416 (uchylony)
  • Góra Świętej Anny - komponowany krajobraz kulturowo - przyrodniczy: Dz.U.2004.102.1061
  • Grunwald - Pole Bitwy: Dz.U.2010.184.1235
  • Kalwaria - krajobrazowy zespół manierystycznego parku pielgrzymkowego: Dz.U.2000.98.1062
  • Kamień Pomorski - zespół katedralny: Dz.U.2005.167.1401
  • Kanał Augustowski: Dz.U.2007.86.572
  • Kanał Elbląski: Dz.U.2011.20.100
  • Katowice - Gmach Województwa i Sejmu Śląskiego: Dz.U.2012.1243
  • Katowice - osiedle robotnicze Nikiszowiec: Dz.U.2011.20.101
  • Kazimierz Dolny: M.P.1994.50.417 (uchylony)
  • Kozłówka - zespół pałacowo-parkowy: Dz.U.2007.86.573
  • Kórnik - zespół zamkowo-parkowy wraz z kościołem parafialnym - nekropolią właścicieli: Dz.U.2011.143.836
  • Kraków - historyczny zespół miasta: M.P.1994.50.418 (uchylony)
  • Krzemionki - kopalnie krzemienia z epoki neolitu: M.P.1994.50.419 (uchylony)
  • Krzeszów - opactwo cystersów: Dz.U.2004.102.1057
  • Legnickie Pole - pobenedyktyński zespół klasztorny: Dz.U.2004.102.1056
  • Leżajsk - zespół klasztoru o.o. Bernardynów: Dz.U.2005.64.569
  • Lubiń - zespół opactwa benedyktynów: Dz.U.2009.214.1659
  • Lublin - historyczny zespół architektoniczno - urbanistyczny: Dz.U.2007.86.574
  • Łańcut - zespół zamkowo - parkowy: Dz.U.2005.167.1402
  • Łowicz - Bazylika Katedralna (dawna Kolegiata Prymasowska) pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny: Dz.U.2012.1239
  • Malbork - zespół zamku krzyżackiego: M.P.1994.50.420 (uchylony)
  • Nysa - zespół kościoła farnego pod wezwaniem św. Jakuba Starszego Apostoła i św. Agnieszki Dziewicy i Męczennicy: Dz.U.2011.54.279
  • Paczków - zespół staromiejski ze średniowiecznym systemem fortyfikacji: Dz.U.2012.1240
  • Pałace i parki krajobrazowe Kotliny Jeleniogórskiej: Dz.U.2011.217.1283
  • Park Mużakowski w Łęknicy - park w stylu krajobrazowym: Dz.U.2004.102.1059
  • Pole Bitwy na Westerplatte: Dz.U.2003.148.1448
  • Poznań - historyczny zespół miasta: Dz.U.2008.219.1401
  • Racławice - teren historyczny Bitwy Racławickiej: Dz.U.2004.102.1060
  • Rezerwat Archeologiczny Biskupin: M.P.1994.50.412 (uchylony)
  • Stargard Szczeciński - zespół kościoła pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny Królowej Świata oraz średniowieczne mury obronne miasta: Dz.U.2010.184.1236
  • Strzegom - kościół pod wezwaniem św. św. Apostołów Piotra i Pawła: Dz.U.2012.1241
  • Sulejów - zespół opactwa cystersów: Dz.U.2012.1242
  • Tarnowskie Góry - podziemia zabytkowej Kopalni Rud Srebronośnych oraz Sztolni Czarnego Pstrąga: Dz.U.2004.102.1062
  • Toruń - Stare i Nowe Miasto: M.P.1994.50.422 (uchylony)
  • Twierdza Srebrnogórska - nowożytnia warownia górska z XVIII wieku: Dz.U.2004.102.1058
  • Warszawa - historyczny zespół miasta z traktem królewskim i Wilanowem: M.P.1994.50.423 (uchylony)
  • Warszawa - Zespół Stacji Filtrów Williama Lindleya: Dz.U.2012.64
  • Wieliczka - kopalnia soli: M.P.1994.50.424 (uchylony)
  • Wrocław - Hala Stulecia Dz.U.2005.64.570
  • Wrocław - zespół historycznego centrum: M.P.1994.50.425 (uchylony)
  • Wyspa - Ostrów Lednicki: M.P.1994.50.421 (uchylony)
  • Zamość - historyczny zespół miasta w zasięgu obwarowań XIX wieku: M.P.1994.50.426 (uchylony)
  • Zespół dawnego opactwa cysterskiego w Lądzie nad Wartą: Dz.U.2009.104.861
  • Zespół klasztorny Kongregacji Oratorium św. Filipa Neri, Gostyń-Głogówko: Dz.U.2008.52.306
  • Żagań - poaugustiański zespół klasztorny: Dz.U.2011.54.280
  • Żyrardów – XIX-wieczna Osada Fabryczna: Dz.U.2012.59

POMNIKI HISTORII NA DOLNYM ŚLĄSKU:

Nazwa pomnika (link do obiektu)

Plan pomnika*)

Zdjęcie

Cel ochrony, opis, granice pomnika historii

Duszniki Zdrój — młyn papierniczy

 
 

Obszar pomnika historii obejmuje budynek główny papierni z pawilonem wejściowym, drewnianym mostkiem na rzece Bystrzycy Dusznickiej, suszarnią papieru oraz współczesną muzealną wiatą wystawową. Granica obszaru w części zachodniej i północnej przebiega wzdłuż linii brzegowej rzeki Bystrzycy Dusznickiej, nie uwzględniając rzeki, dochodzi do ulicy Sprzymierzonych, skręca na południe i biegnie wzdłuż linii ogrodzenia znajdującego się na wschodniej granicy działki nr 186 (obręb Centrum), na południowo-zachodniej granicy działek nr 187/13, nr 187/11, nr 187/10 (obręb Centrum), na południowo-wschodniej oraz południowo-zachodniej granicy działki nr 186 (obręb Centrum) i ponownie dochodzi do linii brzegowej rzeki Bystrzycy Dusznickiej.[4]

Góra Świętej Anny – komponowany krajobraz kulturowo-przyrodniczy

 
 

Celem ochrony pomnika historii jest zachowanie, ze względu na wartości kulturalne, założenia kalwaryjskiego będącego przykładem zespolenia obiektów architektury z otwartą kompozycją krajobrazową, stanowiącą ponadto materialne świadectwo przenikania się kultur, religii i postaw patriotycznych.

Granica zespołu zabytkowego obejmuje, położony na powierzchni ok 80 ha, układ ruralistyczny wsi Góra Świętej Anny, obiekty architektoniczne zespołu klasztornego o.o. franciszkanów, 37 kaplic kalwaryjskich wraz z układem dróg i alej, obiekty zabytkowe: Dom Polski, Dom Pielgrzyma, Pomnik Czynu Powstańczego oraz rezerwat przyrody „Góra Świętej Anny”. Granica przebiega od ul. Strzeleckiej we wsi Góra Świętej Anny wzdłuż drogi gruntowej do wsi Poręba i dalej do drogi „starosielskiej”, następnie w kierunku południowym górną krawędzią jaru wzdłuż drogi do Leśnicy, z Leśnicy po południowej stronie dróżki kalwaryjskiej do granicy administracyjnej wsi Góra Świętej Anny, potem wzdłuż granicy wsi, obejmując rezerwat przyrody, dalej wzdłuż jaru prowadzącego do amfiteatru, następnie drogą gruntową okalającą od zachodu i północy amfiteatr do ul. Leśnej i dnem następnego jaru do ul. Strzeleckiej.[5]

Krzeszów – opactwo cystersów

 
 

Celem ochrony pomnika historii jest zachowanie unikatowych wartości historycznych, przestrzennych, materialnych i niematerialnych bezcennego przykładu barokowego klasztoru śląskiego o średniowiecznym rodowodzie.

Granica zespołu zabytkowego obejmuje:

1) obszar dawnego opactwa cystersów otoczony murem, w obrębie którego znajdują się zabytkowe budowle, a w szczególności: kościół klasztorny p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny wraz z mauzoleum Piastów, kościół pomocniczy p.w. św. Józefa, budynek klasztorny, dom gościnny opata, budynki mieszkalne i gospodarcze opactwa, a także ogród i cmentarz klasztorny;

2) najbliższe otoczenie opactwa, zajmujące działki geodezyjne: 668 (KW 10780), 669, 670, 675, 698 (KW 2049), 700, 701, 731; 3) drogę kalwaryjską rozpoczynającą się i kończącą na terenie klasztoru, a poza jego granicami obejmującą 16 kaplic oraz kaplicę Narodzenia Pańskiego i pawilon na wodzie w Betlejem.[6]

Legnickie Pole — pobenedyktyński zespół klasztorny

 
 

Celem ochrony pomnika historii jest zachowanie unikatowych wartości historycznych, przestrzennych, materialnych i niematerialnych, miejsca i budowli upamiętniających przełomowe wydarzenie w historii Europy — bitwę roku 1241 pod Legnickim Polem.

Granica zespołu zabytkowego obejmuje obszar dawnego opactwa benedyktynów, wyznaczony od południa ul. Klasztorną, od zachodu ul. św. Jadwigi, od północy ul. Benedyktynów, od wschodu murem granicznym ogrodu klasztornego i zespół kościelny, położony po drugiej stronie ul. św. Jadwigi, w granicach wyznaczonych murem cmentarza, oraz następujące obiekty:

1) kościół p.w. Trójcy Świętej;
2) kościół klasztorny;
3) klasztor o.o. benedyktynów;
4) pawilon ogrodowy.[7]

Nysa — zespół kościoła farnego pod wezwaniem św. Jakuba Starszego Apostoła i św. Agnieszki Dziewicy i Męczennicy

 
 

Celem ochrony pomnika historii  jest zachowanie unikatowych wartości historycznych, artystycznych, materialnych i niematerialnych kościoła farnego w Nysie — dawnej stolicy księstwa biskupów wrocławskich — należącego do najbardziej oryginalnych na terenie Europy Środkowej halowych świątyń gotyckich z obejściem, będącego jednocześnie nekropolią książąt-biskupów oraz elity świeckiej mieszczącą wybitne przykłady rzeźby sepulkralnej.

Obszar pomnika historii obejmuje budynek kościoła położony na działce nr 6 (obręb 0005 Śródmieście) oraz budynek dzwonnicy położony na działce nr 5/1 (obręb 0005 Śródmieście); oba w granicach murów obwodowych.[8]

Paczków – zespół staromiejski ze średniowiecznym systemem fortyfikacji

 
 

Celem ochrony pomnika historii jest zachowanie, ze względu na wartości historyczne, artystyczne, materialne i niematerialne, zespołu staromiejskiego wraz ze średniowiecznym systemem fortyfikacji, układem przestrzennym miasta i jego historyczną parcelacją.

Obszar pomnika historii obejmuje zespół historycznej zabudowy miasta, otoczony pierścieniem murów i plantami, wraz z cmentarzem i ruiną kościoła po południowej stronie murów. Granica pomnika otacza planty i biegnie z południowego zachodu (skrzyżowanie ulic Daszyńskiego i Staszica) wzdłuż ul. Staszica (z wyłączeniem ulicy) do północnego naroża działki nr 336, skręca na południowy zachód i biegnie wzdłuż północno-wschodniej granicy działki nr 335 oraz południowo-wschodniej granicy działki nr 416, dochodzi do ul. Wojska Polskiego, przecina ulicę i skręca w kierunku południowo-wschodnim wzdłuż granicy działki nr 341, następnie skręca na południowy zachód, i biegnąc wzdłuż ogrodzenia dawnego cmentarza, obejmuje działkę nr 386, ponownie skręca na północny wschód do granicy działki nr 341, po czym skręca na zachód i wzdłuż południowej granicy tej działki dochodzi do ul. Narutowicza, przecina ulicę, i otaczając od południa działkę nr 378, dochodzi do ul. Staszica.[9]

Pałace i parki krajobrazowe Kotliny Jeleniogórskiej

 

 

---

Obszar pomnika historii obejmuje rezydencje, w skład których wchodzą zabudowania reprezentacyjne, gospodarcze oraz rozległe kompozycje parkowe. Rezydencje położone są na południowy wschód od Jeleniej Góry, między Jelenią Górą a pasmem Rudaw Janowickich.

Granica przebiega indywidualnie dla poszczególnych rezydencji: [10]

 

Bukowiec - zespół pałacowo-parkowy, gmina Mysłakowice

 

Zespół pałacowo-parkowy w granicach działek nr 2/2, nr 4/2, nr 4/3, nr 4/4, nr 5/2, nr 278, nr 280, nr 281, nr 282/1, nr 283, nr 284, nr 285, nr 290, nr 295 (odcinek działki pomiędzy działką nr 296 a północnym cyplem działki nr 333/3), nr 296, nr 297, nr 298, nr 300/3, nr 300/4, nr 308/2, nr 308/3, nr 308/4, nr 309/2, nr 309/3, nr 309/4, nr 310, nr 311/1, nr 311/2, nr 311/3, nr 312, nr 313/4, nr 313/5, nr 315/1, nr 315/2, nr 316, nr 317, nr 318, nr 319/1, nr 319/2, nr 320/1, nr 320/3, nr 321/1, nr 321/2, nr 321/3, nr 321/5, nr 321/7, nr 321/10, nr 321/13, nr 321/14, nr 321/15, nr 321/16, nr 321/17, nr 321/18, nr 321/19, nr 321/20, nr 321/21, nr 321/22, nr 321/23, nr 321/24, nr 322/3, nr 322/4, nr 322/5, nr 322/6, nr 326/3, nr 326/4, nr 327/1, nr 327/2, nr 328, nr 329, nr 330/2, nr 330/3, nr 330/4, nr 330/5, nr 330/7, nr 330/11, nr 330/12, nr 331/1, nr 331/6, nr 331/7, nr 331/11, nr 331/12, nr 331/13, nr 332/3, nr 332/4, nr 333/1, nr 333/3, nr 333/4, nr 333/5, nr 334/2, nr 335/5, nr 335/7, nr 335/9, nr 335/11, nr 335/12, nr 335/13, nr 336/4, nr 340/125 (z wyłączeniem części działki znajdującej się po wschodniej stronie działki nr 335/10), nr 341/135 (obręb 0002 Bukowiec) i nr 234/135 (obręb 0009 Mysłakowice).

 

Jelenia Góra - zespół pałacowo-parkowy "Paulinum"

 

Zespół pałacowo-parkowy "Paulinum" w granicach działki nr 2/2 (obręb 0034 Jelenia Góra AM 1).

 

Jelenia Góra - zespół pałacowo-parkowy Schaffgotschów w Cieplicach

 

Zespół pałacowo-parkowy Schaffgotschów w Cieplicach w granicach działek nr 2, nr 3, nr 4/2, nr 4/4, nr 4/5, nr 5/1, nr 5/2, nr 6/1 (z wyłączeniem części północno-wschodniej działki z zabudowaniami; linia wyłączenia przebiega ogrodzeniem posesji sąsiadującej od wschodu z pałacem oraz murami obwodowymi zabudowań sąsiadujących bezpośrednio z parkiem), nr 6/2 (obręb 0005 Cieplice AM 4), nr 78/1, nr 78/2, nr 78/3, nr 79, nr 113/2, nr 113/3, nr 113/5, nr 113/6, nr 113/9 (z wyłączeniem podłużnego budynku i przylegającego do niego od strony północnej i zachodniej wąskiego pasa działki nr 113/9), nr 114, nr 115, nr 116, nr 118 i nr 119 (obręb 0005 Cieplice AM 3).

 

Karpniki - zespół pałacowo-parkowy, gmina Mysłakowice

 

Zespół pałacowo-parkowy w granicach działek nr 415 (z wyłączeniem odcinka działki wybiegającego poza granice działki nr 450/4), nr 432/2, nr 432/3, nr 432/4, nr 434/4, nr 434/5, nr 435, nr 436/1, nr 436/2, nr 437/1, nr 437/2, nr 437/3, nr 438/1, nr 439, nr 440/1, nr 441/3, nr 442/1, nr 442/2, nr 445/1, nr 445/2, nr 446, nr 447, nr 448/6, nr 448/7, nr 449/1, nr 450/4, nr 450/5, nr 450/6, nr 450/7, nr 456, nr 457/3, nr 457/4, nr 458, nr 462, nr 463 i nr 464 (obręb 0005 Karpniki).

 

Karpniki - willa "Dębowy Dwór" z parkiem, gmina Mysłakowice

 

Willa "Dębowy Dwór" z parkiem w granicach działki nr 92 (obręb 0005 Karpniki) z wyłączeniem cypla w południowej części działki, biegnącego wzdłuż działki nr 27/2.

 

Kowary - zespół pałacowo-parkowy w Ciszycy

 

Zespół pałacowo-parkowy w Ciszycy w granicach działek nr 1/1, nr 1/2 (z wyłączeniem północno-wschodniej części działki leżącej poniżej linii skarpy), nr 5/1, nr 22/1 (z wyłączeniem części działki biegnącej na wschód od skrzyżowania z działką nr 31), nr 24, nr 25, nr 26, nr 27, nr 28, nr 29, nr 30, nr 33/1 (z wyłączeniem części działki biegnącej na północny wschód od skrzyżowania z działką nr 31 i nr 35), nr 34, nr 50 (obręb 0001 Kowary - 1), nr 281/3, nr 281/4 (obręb 0006 Kostrzyca), nr 731, nr 732/1, nr 732/3 i nr 732/4 (obręb 0001 Kowary - 1).

 

Łomnica - zespół pałacowo-parkowy, gmina Mysłakowice

 

Zespół pałacowo-parkowy w granicach działek nr 406/1, nr 406/10, nr 406/12, nr 406/13, nr 407 (odcinek drogi między działkami nr 408/4 a nr 406/10, nr 406/13, nr 406/12 i nr 406/1), nr 408/2, nr 408/4, nr 408/5 i nr 408/6 (obręb 0008 Łomnica).

 

Mysłakowice - zespół pałacowo-parkowy, gmina Mysłakowice

 

Zespół pałacowo-parkowy w granicach działek nr 481/2 (fragment działki w formie trójkątnego placu, znajdujący się między działkami nr 608, nr 634 i nr 613; zachodnią granicę tego fragmentu stanowi linia prosta poprowadzona od południowo-zachodniego krańca działki nr 608 do północno-zachodniego krańca działki nr 634), nr 601, nr 602/1, nr 602/2, nr 602/3, nr 602/4, nr 602/5, nr 602/6, nr 602/7, nr 602/9 (wyłączając zachodnią część działki poniżej krawędzi skarpy oraz północno-wschodnią część działki oddzieloną działką nr 601), nr 602/10, nr 603, nr 604/1, nr 604/2, nr 604/3, nr 604/4, nr 604/5, nr 604/6, nr 604/7, nr 604/8, nr 604/9, nr 604/10, nr 604/11, nr 604/12, nr 604/13, nr 604/14, nr 608, nr 613 (fragment działki przebiegający od granicy z działką nr 481/2 do linii wydzielenia poprowadzonej między najdalej wysuniętym na południowy zachód krańcem działki nr 611 a najdalej wysuniętym na północny zachód krańcem działki nr 619/139), nr 618/24, nr 618/25, nr 619/1, nr 619/2, nr 619/3, nr 619/4, nr 619/5, nr 619/6, nr 619/7, nr 619/8, nr 619/9, nr 619/10, nr 619/11, nr 619/12, nr 619/13, nr 619/14, nr 619/16, nr 619/17, nr 619/18, nr 619/19, nr 619/138, nr 619/145, nr 619/146, nr 620, nr 621, nr 634, nr 635, nr 636, nr 637, nr 638, nr 639, nr 643, nr 644, nr 645, nr 646, nr 647/5, nr 649, nr 650, nr 651, nr 652, nr 653, nr 654 i nr 655 (obręb 0009 Mysłakowice).

 

Staniszów Górny nr 100 - zespół pałacowo-parkowy, gmina Podgórzyn

 

Zespół pałacowo-parkowy w granicach działek nr 291/1, nr 291/6, nr 291/7, nr 291/8, nr 291/9, nr 291/10, nr 291/11, nr 291/12, nr 292/2, nr 298/11, nr 298/12, nr 298/13, nr 298/14, nr 298/16 (obręb 0008 Staniszów) oraz sztuczne ruiny zlokalizowane na szczycie góry Grodnej, tzw. Zamek Henryka w granicach murów obwodowych położonych na działce nr 409/26 (obręb 0008 Staniszów).

 

Wojanów - zespół pałacowo-parkowy, gmina Mysłakowice

 

Zespół pałacowo-parkowy w granicach działek nr 28/1 i nr 28/2 (obręb 0011 Wojanów).

 

Wojanów-Bobrów - zespół pałacowo-gospodarczy, gmina Mysłakowice

 

Zespół pałacowo-gospodarczy w granicach działki nr 43/7 (obręb 0001 Bobrów).

Park Mużakowski w Łęknicy — park w stylu krajobrazowym

 

 

 

 

Celem ochrony pomnika historii jest zachowanie, ze względu na uniwersalne wartości artystyczne i historyczne, unikatowego na skalę europejską przykładu parku w stylu krajobrazowym z początku XIX w., którego wybitne rozwiązania artystyczne i przestrzenne, wykorzystujące w sposób perfekcyjny przyrodnicze elementy kompozycji i walory naturalnego krajobrazu, stały się êródłem inspiracji dla kolejnych założeń parków krajobrazowych w Europie i na świecie.

Granica zespołu zabytkowego obejmuje obszar o powierzchni 522 ha, położony nad Nysą ¸użycką w obrębie doliny i na wierzchowinie, na który składają się działki geodezyjne nr 10, 12/2, 450, 451, 452, 453, 454, 455 położone w jednostce ewidencyjnej Łęknica, w obrębie Łęknica oraz działki nr 52, 299L/2, 301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 300/1, 300/2, 300/3, 300/4, 300/5, 300/6 położone w jednostce ewidencyjnej Trzebiel, w obrębie Bronowice.[11]

Strzegom – kościół pod wezwaniem św. św. Apostołów Piotra i Pawła

 

 

 

 

Celem ochrony pomnika historii jest zachowanie unikatowych wartości historycznych, artystycznych, materialnych i niematerialnych kościoła pod wezwaniem św. św. Apostołów Piotra i Pawła w Strzegomiu – stanowiącego świadectwo wpływu zakonu joannitów na kształtowanie się kultury śląskiej w średniowieczu i będącego jednym z największych na Dolnym Śląsku średniowiecznych kościołów bazylikowych o doskonale zachowanym i niezwykle bogatym detalu rzeźbiarskim.

Obszar pomnika historii obejmuje budynek kościoła wraz z częścią działki nr 85, obręb 3, AM 24. Granica pomnika biegnie od wschodu wzdłuż ul. Obywatelskiej (z jej wyłączeniem) i pokrywa się z przebiegiem granicy działki ewidencyjnej nr 85, dochodzi do północno-wschodniego narożnika budynku dawnej szkoły (obecnie domu katechetycznego, przy placu Jana Pawła II 8), skręca na południowy zachód i wzdłuż elewacji budynku, w linii prostej dochodzi do północno-wschodniego narożnika dawnej komandorii joannitów (obecnie plebanii, przy placu Jana Pawła II 10), biegnie wzdłuż jego elewacji, po czym skręca na północ i prowadzi wzdłuż usytuowanego na granicy działki nr 85 muru cmentarnego (z jego wyłączeniem), następnie skręca na wschód, i przebiegając wzdłuż północnej granicy działki oraz południowej elewacji budynku „organistówki” (przy placu Jana Pawła II 3), dochodzi do ul. Obywatelskiej.[12]

Twierdza Srebrnogórska – nowożytna warownia górska z XVIII wieku

 

 

 

 

Celem ochrony pomnika historii jest zachowanie, ze względu na wartości historyczne, architektoniczne, techniczne, krajobrazowe i kulturowe założenia obronnego, będącego wybitnym przykładem osiemnastowiecznej warowni górskiej (przełęczowej), które przetrwało w oryginalnej formie i jako takie stanowi dzieło unikalne w Polsce, a także w skali europejskiej. Granica zespołu zabytkowego obejmuje obszar warowni o powierzchni 106 ha, usytuowanej na wzniesieniach otaczających Przełęcz Srebrną w paśmie Gór Sowich i Bardzkich, złożonej z różnego rodzaju dzieł obronnych, murowanych i ziemnych, z drogami fortecznymi, a w szczególności:

1) Trzon Twierdzy z Donżonem i wieńcem detaszowanych bastionów na Warownej Górze;
2) Fort Wysoka Skała;
3) Fort Rogowy I;
4) Schron Bramy Polowej;
5) Fort Chochoł Mały;
6) Luneta na Chochole Małym;
7) Bateria Tarasowa na Chochole Średnim;
8) Reduta Skrzydłowa na Chochole Wielkim;
9) Bateria Kazamatowa na Chochole Wielkim;
10) Fort Ostróg.

Obszar warowni obejmuje ponadto ziemne relikty niezrealizowanego fortu na Górze Kłośnej oraz budynek koszarowy u podnóża Warownej Góry. Granica zespołu zabytkowego prowadzi od budynku koszar do Małej Przełęczy Srebrnej, drogami leśnymi okrąża Ostróg, dalej od południa wzdłuż szosy i drogi szutrowej trawersującej południowy stok Warownej Góry i Chochoła Małego. Na wysokości Baterii Tarasowej na Chochole Średnim przechodzi w zewnętrzną krawędê przeciwskarpy fosy otaczającej Chochoły i dalej, od strony zachodniej, północnej i wschodniej wzdłuż leśnej linii działowej i drogi leśnej trawersującej stoki Chochoła Wielkiego i Chochoła Małego do rozdroża fortecznego pod Warowną Górą, drogami leśnymi trawersującymi północny stok tej góry, następnie trawersuje drogą okrążającą Górę Kłośną i przechodzi w kierunku południowym do budynku koszar.[13]

Wrocław – Hala Stulecia

 

 

 

 

Celem ochrony pomnika historii jest zachowanie, ze względu na wartości architektoniczne i przestrzenne, budowli uznawanej za jedno z najważniejszych dzieł architektury światowej XX stulecia. Granica zespołu zabytkowego obejmuje Halę Stulecia wraz z towarzyszącymi budynkami i otoczeniem parkowym, położonym na obszarze ograniczonym ulicami: Adama Mickiewicza, Mikołaja Kopernika i Zygmunta Wróblewskiego, na który składają się działki geodezyjne w obrębie Zalesie: AM 15 działki nr 29 i 31, AM 16 działki nr 2, 3, 4, 5, 6/1, 6/2, AM 17 działka nr 1, AM 18 działka nr 1.[14]

Wrocław - zespół historycznego centrum

(zarządzenie uchylone)

 

 

 

 

Celem ochrony pomnika historii jest zachowanie, ze względu na wartości urbanistyczne i niematerialne, obszaru miasta średniowiecznego, najstarszego zespołu osadniczego na wyspach z wykształconą w średniowieczu siecią układu ulic, będącego w XIII w. jednym z większych miast Europy i jednym z największych w Polsce.

Granica zespołu zabytkowego obejmuje historyczne centrum miasta: Stare i Nowe Miasto oraz wyspy odrzańskie i przebiega Mostem Uniwersyteckim, ulicami: Drobnera, przez pl. Bema, Sienkiewicza, Wyszyńskiego, Mostem Pokoju, Al. Słowackiego, Krasińskiego, Traugutta, Podwalem, południowym brzegiem Dolnej Odry, do Mostu Uniwersyteckiego.[15]

Żagań — poaugustiański zespół klasztorny

 

 

 

 

Obszar pomnika historii obejmuje historycznie ukształtowaną przestrzeń klasztoru z kościołem pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, zabudowaniami klasztornymi, konwiktem, spichlerzem oraz terenem ogrodu klasztornego i Placem Klasztornym. Granica obszaru przebiega wzdłuż linii muru klasztornego od ulicy Jana Pawła II północną i wschodnią granicą działki nr 1140 (obręb 0002), dochodzi do zabudowań klasztornych i skręca na wschód wzdłuż linii murów miejskich, dalej skręca na południe i biegnie ponownie granicą działki nr 1140, przecina brukowany trakt łączący ulicę Sobieskiego z klasztorem, mija budynek przy Placu Klasztornym 8 wzdłuż jego elewacji, dochodzi do północnej granicy działki nr 1144 (obręb 0002), skręca na północny zachód, obejmując cały teren Placu Klasztornego, i dochodzi do kamienicy mieszkalnej przy Placu Klasztornym 6, następnie biegnie po jej obrysie oraz po obrysie sąsiedniej kamienicy przy Placu Klasztornym 5 (wyłączając te dwa budynki), dalej biegnie po obrysie spichlerza (włączając ten budynek), dochodzi do skrzydła konwiktu, biegnie wzdłuż jego zewnętrznej elewacji, skręca na północ wzdłuż muru klasztornego i dochodzi do ulicy Jana Pawła II. [16]

*) w tej kolumnie dla pomnika "Pałace i parki krajobrazowe Kotliny Jeleniogórskiej" podane są nazwy poszczególnych obiektów zamiast planu

Przypisy:

  • [1] Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003r. (Dz.U.2003.162.1568 z póź. zm.)
  • [2] Cherka M. (red.), Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz. Lex 2010
  • [3] Golat R., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz. Zakamycze 2004
  • [4] Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 września 2011r. w sprawie uznania za pomnik historii "Duszniki Zdrój - młyn papierniczy" (Dz.U.2011.217.1282)
  • [5] Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 kwietnia 2004r. w sprawie uznania za pomnik historii (Dz.U.2004.102.1061)
  • [6] Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 kwietnia 2004 r. w sprawie uznania za pomnik historii (Dz.U.2004.102.1057)
  • [7] Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 kwietnia 2004 r. w sprawie uznania za pomnik historii (Dz.U.2004.102.1056)
  • [8] Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 lutego 2011 r. w sprawie uznania za pomnik historii „Nysa — zespół kościoła farnego pod wezwaniem św. Jakuba Starszego Apostoła i św. Agnieszki Dziewicy i Męczennicy” (Dz.U.2011.54.279)
  • [9] Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 października 2012 r. w sprawie uznania za pomnik historii „Paczków – zespół staromiejski ze średniowiecznym systemem fortyfikacji” (Dz.U.2012.1240)
  • [10] Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 września 2011 r. w sprawie uznania za pomnik historii „Pałace i parki krajobrazowe Kotliny Jeleniogórskiej” (Dz.U.2011.217.1283)
  • [11] Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 kwietnia 2004 r. w sprawie uznania za pomnik historii (Dz.U.2004.102.1059)
  • [12] Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 października 2012 r. w sprawie uznania za pomnik historii „Strzegom – kościół pod wezwaniem św. św. Apostołów Piotra i Pawła” (Dz.U.2012.1241)
  • [13] Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 kwietnia 2004 r. w sprawie uznania za pomnik historii (Dz.U.2004.102.1058)
  • [14] Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 kwietnia 2005 r. w sprawie uznania za pomnik historii (Dz.U.2005.64.570)
  • [15] Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 września 1994 r. w sprawie uznania za pomnik historii (M.P.1994.50.425)
  • [16] Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 lutego 2011 r. w sprawie uznania za pomnik historii „Żagań — poaugustiański zespół klasztorny” (Dz.U.2011.54.280)

Zdjęcia: www.dolny-slask.org.pl


/
/ / / / / 42 /
/ / /
/ / / / /
/ / / / 4 /
/ / / / / /
/ / / /
/ / / /
/ / / / 62 /
/ / / / 25-27 /
/ / / / 1 /
/ / / / 12 /
/ / / / 38 /
/ / / / 3 /
/ / / / 1 /
/ / / 100 /
/ / / /
/ / / /
/ / / /
/ / / / /
/ / / /
maras | 2012-12-13 00:53:13
Klasa!!
matii | 2012-12-13 07:56:19
gora sw.anny i polowa innych miejscowosci wymienionych tutaj jako dolny slask jest lekkim przegieciem
moose | 2012-12-16 01:46:34
Szanowny, wyrażaj się ortograficznie i zweryfikuj swoją wiedzę nt. Dolnego Śląska.
matii | 2015-01-04 21:51:01
wiec prosze wyprowadzic mnie z bledu np.o gore sw. anny?
bogdanow | 2012-12-14 19:42:54
Znakomite zestawienie.
ragnar | 2012-12-15 11:08:01
!!!
AlCobo | 2013-01-15 22:44:11
A dlaczego Frombork, Częstochowa i centrum Wrocławia zostały uchylone?
Petroniusz | 2013-01-16 22:23:22
Akt prawny oznaczony jako uchylony został wydany na podstawie art. 6 ustawy o ochronie dóbr kultury i muzeach. Nowa ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami uchyliła tę poprzednią, a tym samym utraciły moc wszystkie wydane na jej podstawie przepisy wykonawcze (w tym ustanawiające pomniki historii czyli Frombork, Częstochowa, itd.).
Petroniusz | 2018-12-02 10:07:02
Chyba czas na aktualizację artykułu i wyjście poza Dolny Śląsk. Już wkrótce.